από τον Πέτρο Κασαρτζιάν, φαρμακοποιό – χημικό Φαρμάκων, Δ.Σ. Pharma Q

«Κολλάει το στόμα μου», έγινε «Παπούτσι / Σόλα το στόμα μου», είναι κάποιες από τις πιο συχνές και δημοφιλείς εκφράσεις που χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε το ενοχλητικό σύμπτωμα της ξηροστομίας, η οποία συναντάται αρκετά συχνά στους ηλικιωμένους αλλά ενίοτε ταλαιπωρεί και τις νεότερες ηλικίες.

Στις νέες ηλικίες οι πιο συχνές αφορμές ξηροστομίας είναι οι στρεσσογόνες καταστάσεις, όπως εξετάσεις, η συνάντηση με το πρόσωπο που ερωτικά κεραυνοβόλησε τον ομιλώντα, ενώ στις μεγαλύτερες ηλικίες, οι λόγοι και αιτίες της ξηροστομίας είναι αρκετοί και εμφανίζεται πολύ συχνά.

Η ξηροστομία αποτελεί σοβαρό πρόβλημα και έχει επιπλοκές, όπως κάψιμο και φαγούρα στην γλώσσα, το στοματικό βλεννογόνο, δυσκολία ομιλίας, κατάποσης κ.λπ., όταν είναι συνεχής, διαρκής ή έστω διαλείπουσα αλλά επαναλαμβανόμενη. 

Όταν είναι παροδική δεν αποτελεί πρόβλημα καθότι αντιμετωπίζεται επαρκώς με ενυδάτωση, εφύγρανση της στοματικής κοιλότητας μέσω καραμελών ή τσίκλες ή άλλου μέσου.

Στην περίπτωση της Παθολογικής Ξηροστομίας, αγγίζει το 20% των ανθρώπων πάνω από 65 ετών και συνήθως οφείλεται περισσότερο σε κάποια φάρμακα ( που έχουν ως Ανεπιθύμητη Ενέργεια την ξηροστομία) και λιγότερο στην μειωμένη λειτουργικότητα των σιελογόνων αδένων στους ηλικιωμένους.

Υπάρχουν πάνω από 400 φάρμακα που μπορούν να προκαλέσουν ξηροστομία και στον παρακάτω πίνακα αναφέρονται χαρακτηριστικά οι πιο γνωστές φαρμακοθεραπευτικές κατηγορίες.

ΤΥΠΟΙ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΠΟΥ ΣΥΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΞΗΡΟΣΤΟΜΙΑΣ

- Ανορεξικά

- Κατά της Ακμής

- Αγχολυτικά / Ηρεμιστικά

- Αντιχολινεργικά

- Αντισπασμωδικά

- Αντικαταθλιπτικά

- Αντιδιαρροïκά

- Αντισταμινικά

- Κατά της Υπέρτασης

- Μη στεροδειδή Αντιφλεγμονώδη

- Κατά της Ναυτίας

- Αντιπαρκινσινικά

- Αντιεμετικά

- Βρογχοδιασταλτικά

- Αντιψυχωτικά

- Διουρητικά

- Μυοχαλαρωτικά

- Ναρκωτικά

- Αναλγητικά

Καθότι στις περισσότερες περιπτώσεις κατηγοριών φαρμάκων, αποτελούν λύση ανάγκης, και ο πάσχων δεν μπορεί να σταματήσει την λήψη του φαρμάκου που του προκαλεί την ξηροστομία, αναγκαστικά πρέπει να εκπαιδευτεί ο ασθενής στην λήψη απαραίτητων μέτρων και χρήση Στοματικών Διαλυμάτων για να μπορεί να λειτουργεί πιο φυσιολογικά.

Υπάρχουν και αρκετές περιπτώσεις Δευτεροπαθούς ξηροστομίας που οφείλονται σε παθήσεις και αυτές αναφέρονται παρακάτω

ΝΟΣΟΙ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑ ΠΟΥ ΣΥΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΞΗΡΟΣΤΟΜΙΑ

- Αυτοάνοσες Παθήσεις

- Διαβήτης

- Ακτινοβολία (Ραδιοθεραπείες)

- Σύνδρομο Sjorgen

- Άγχος και Κατάθλιψη

- Παθήσεις θυροειδούς

Σύμφωνα με στοιχεία από μελέτες το 50% των ξηροστομικών αισθάνονται συνεχώς ξηρό το στόμα τους ενώ το υπόλοιπο πάρα πολύ συχνά κατά την διάρκεια της ημέρας, ενώ το πρόβλημα γίνεται έντονο και κατά την διάρκεια του ύπνου, όπου τα πράγματα περιπλέκονται, καθότι επιτείνεται το ροχαλητό, επηρεάζοντας ακόμα περισσότερο τις Υπνικές Άπνοιες αλλά και τα προβλήματα που πηγάζουν από αυτές. Για όλους τους προαναφερόμενους λόγους η αντιμετώπιση της ξηροστομίας αποτελεί όχι απλά πολυτέλεια για καλύτερη ποιότητα ζωής αλλά ανάγκη για Καλή Ζωή.

Τι μπορεί να κάνει κανείς?
Φυσικά πρέπει να ξεκινήσει με μέτρα Υγιεινής Διατροφής και Τρόπο Ζωής όπως η

- Αποφυγή κατανάλωσης αλμυρών και γλυκών 

- Ενυδάτωση 

- Αποφυγή Οινοπνεύματος

- Καλή Στοματική Υγιεινή (βούρτσισμα δοντιών, στοματικά διαλύματα )

Ωστόσο στις περισσότερες φορές απαιτείται η χρήση κάποιων εξειδικευμένων σκευασμάτων.

Δυο από τις ουσίες που είναι και δραστικές αλλά και ευρέως μελετημένες στην καταπολέμηση της ξηροστομίας είναι η ξυλιτόλη και η μολόχα οι οποίες και έχουν ευεργετική δράση στον στοματικό βλεννογόνο και επιτυχώς χρησιμοποιούνται και κατά της ξηροστομίας αλλά και άλλων επιπλοκών του στόματος όπως Στοματίτιδες, Άφθες Μυκητιάσεις κ.λπ.. 

Μόνο ένα σκεύασμα υπάρχει στην Ελληνική Αγορά, το Stomatovis^® Mouthwash στοματικό διάλυμα για την προστασία του στοματικού βλεννογόνου. Αντιμετωπίζει τα συμπτώματα της ξηροστομίας γιατί έχει λιπαντική δράση και διατηρεί την εφύγρανση της στοματικής κοιλότητας.

Αποτελεί τη μόνη φυσική και αποτελεσματική θεραπεία, γιατί συνδυάζει την ισχυρή καταπραϋντική και μαλακτική δράση της μολόχας, (πλούσια σε βιταμίνες Β1, Β2 και C, καροτένιο, κάλιο και τανίνη) και τις ευεργετικές ιδιότητες της ξυλιτόλης (αλκοόλης σακχάρου που λειτουργεί ως διεγερτικό του σάλιου) , που το καθιστά ιδανικό στη διαχείριση της ξηροστομίας και προάγει τη γενικότερη υγιεινή της στοματικής κοιλότητας. 

Καλό είναι κανείς να θωρακίζει την στοματική υγεία μια που είναι πολύτιμη όχι μόνο σε σχέση με την σωστή διατροφή και απόλαυση αυτής αλλά και σε σχέση με την κοινωνικότητα του καθενός αλλά και την ποιότητα ζωής του.